Çarşamba akşamı Sandıklı Belediye Başkanı Adnan Öztaş bir kısım basın mensubuna sosyal medyadan da canlı yayın yaparak Sandıklı Belediyesinin borcunu açıkladı. Belediye yanı sıra SANJET-SANBEL gibi iştirakleri de olan 33 bin merkez nüfuslu Sandıklı Belediyesinin 1 milyar 165 milyon lira borçlu olduğunu hazırladığı tablolarla ile açıklıyordu Başkan Öztaş. Kıyaslama açısından Afyon Belediyesinin 1 milyar 574 milyon borcu açıklanmıştı. Borçların özelikle seçim döneminde helva-kazan kazan yemek-kahve vb dağıtımı yanında reklam tanıtım işlerine harcamalar yapılmış. Borçlara baktığımda Devlet Su İşlerine 650 milyon, Esnafa 50 milyon-Vergi 108 milyon-SSK 147 milyon ve İller Bankası da dahil olmak üzere kredi borcu ise 112 milyon civarında ki bunun yarısından çoğu faizdir. Yani borcun 2/3 ü devlete olan borç.  

MUSTAFA ÇÖL BORÇ 510 MİLYON VE SANJET  KASASINA 44 MİLYON NAKİTLE DEVRETTİM

Bu konuda 10 yıl Ak Parti den Belediye Başkanı olan bu seçim döneminde Yeniden Refah Partisi’nden seçime giren Mustafa Çöl ile görüştüm. Yakında geniş açıklama yapacağım diyen Mustafa Çöl özetle diyor ki ‘Ben 10 sene önce 56 milyon lira borçla belediyeyi devir aldım. O zaman dolar 2.25 TL. Bugünkü borç 510 milyon TL dir. O dönem asgari ücret 240 liraydı ve 7 milyon TL personele olan borcu kapattım. Bahsi geçen SSK Vergi borçları benden önceki dönemlerin borç ve faizleridir. Dönemimde SSK ve vergiler ödenmiştir. DSİ lerine 650 milyonluk borçlanma yapmadım. Öyle bir sözleşmede imzam yoktur. İller Bankası borçlanması ve Banka kredileri görülen borçların büyük kısmı faizdir ve bu borçlanmalar 10 yıl vadelidir.’Ayrıca SANJET kasasında 44 milyon TL ile nakit para ile belediyeyi devrettim. Mevcut Başkanın açıklamalarına önceki başkanın da açıklamaları ekleyip kararı kamu oyuna sunuyorum.  

TASARRUF TEDBİRLERİ

Borçların ayrıntısından daha önemli birkaç meseleyi paylaşıp donrasında Belediyelerin neden ve nasıl borç batağına saplandığını analiz edelim. Sandıklı halkını yakından ilgilendiren konulara baktığımızda: Çay-Kahve ve içecek fiyatlarında belediye tesislerinde indirime gidildi. Çöl döneminde 10 milyar kar eden SANJET (İşyeri konut ve seraların termal enerji ile ısıtılması) seçim arifesinde emeklilerin kontör ücretlerine yapılan indirim afaki kontör satısından dolayı Öztaş döneminde kaldırılıyor. Yeni dönemde Seraların kullandığı sıcak su için yeni bir ücret tarifesi gelebilir. Kaplıcadaki konaklamaya açılan dairelerin ısıtılması konusunda Doğalgaz olması gündeme geldi. Kaplıcadaki sıcak suyun çok fazla israf olmasından dolayı sıcak su kullanımında kontör sistemine geçilmesi konusunda çalışmalar başlıyor. Öztaş 30 a yakın personelin yer değişimini yapmış.100 den fazla son alınan personelin çıkışını yapmış. Geçen ay 1200 çalışana maaş ödemiş. Turizm cenneti Akdağ’da yer alan otelin yanı sıra diğer tesislerinin de belediye tarafından çalıştırılması konusunda girişimlere başlanıyor.  

BELEDİYELER NEDEN BORÇ BATAĞINDA?

  Şimdi borçlarla ilgili her seçim döneminde Türkiye genelinde gündeme gelen  “belediye borçlarının” analizine bakalım. Önce şunu net olarak yazalım. Sadece borçlar değil gelirlerin de daha doğrusu mali tablolar halinde ve yetkili Sayıştay denetçisi veya Yeminli Mali Müşavir raporu halinde bu tabloların açıklanması daha doğrudur. Peki belediyeler neden böylesine borç batağına giriyor sorusunun cevabına baktığımızda. Belediyeleri içsel ve dışsal olarak verimli denetim geçirmediklerini görüyoruz. Belediyelerin gereğinden fazla personel alınması (2022 yılı itibariyle belediye şirketlerindeki personel sayısı 564.694 olup, bu sayının 2024 yılı seçim öncesi bu rakamın yüzde 50 ye varan artışı. Belediye şirketlerine yapılan hakediş ödemelerinin yeterince kontrol edilmemesi Belediyenin kadrolu personeli tarafından yapılması gereken birçok hizmetin danışmanlık, organizasyon, yazılım güncelleme, veri girişi vb. hizmetler adı altında taşeron firmalara yaptırılması, Belediyelerin mahiyeti ve gerçekten ifa edilip edilmediği belirsiz olan bazı gereksiz harcamalarda (organizasyon, halkla ilişkiler, temsil ağırlama, çalışma gezileri vb.) bulunması, Yasal olarak sadece İller Bankasından borçlanabilen belediyelerin özel bankalardan da yüksek miktarlarda ve faiz oranlarıyla borçlanması, Bazı altyapı işlerinin planlama eksikliği ve tercih hatası nedeniyle zamanında bitirilmemesi veya fonksiyonel olmaması sonucunda tekrar yapılması veya zamanında bitirilmemesi nedeniyle enflasyonun da etkisiyle yapım maliyetlerinin ciddi şekilde artması, Olarak görebiliriz.  

DESTEK VE KÖSTEK

Şunu da unutmamak lazım yerel yönetimlere mevcut iktidarın farklı bakışı bazılarına destek ve katkı sağlıyor. Bazılarına ise köstek oluyor. Bakın belediyelerin son 5 yıllık tablosu Belediyelerin gelirleri yüzde 286 oranında artmasına karşın giderleri yüzde 297 oranında artmış ve buna bağlı olarak bütçe açığının bütçeye oranı yüzde 40 oranında artarak yaklaşık olarak yüzde 9 seviyesine erişmiştir. Belediye öz gelirlerinin (vergi gelirleri, teşebbüs ve mülkiyet gelirleri) artış oranı gerek giderlerdeki artış oranının gerekse merkezi yönetimden belediyelere aktarılan vergi gelirleri payındaki artış oranının altında kalmıştır. 2022 yılı sonu itibariyle mahalli idarelerin toplam borçları yaklaşık olarak 350 milyar TL düzeyinde olup, konsolide rakamı ifade eden bu kalemin bugün itibariyle çok daha yüksek ( Kaynakça www.maliekonomim.com)  

ÖZEL AFYON DA NOKTAYI KOYDU

  Ülke genelinde ve ilimiz ilçemiz belediyelerinde seçim sonrası yeni belediye başkanlarının personel atamaları ve yer değişmeleri fazlaca gündeme geldi. Bana göre her belediye başkanı yakın ekibini değiştirmek zorundadır. Çünkü seçim dönemi bittiğinde ekibi ile seçmenin huzuruna çıkarak yaptıkları yapamadıklarını halka anlatacaktır. Ak Partili bir belediye başkanı nasıl koltuğa oturduğunda belediye veya onlara bağlı iştiraklerin müdürlerini değiştirmesi kendi partisinden avukatları veya Mali Müşavirlerden hizmet almasını yaptı ise yeni oturan bir belediye başkanı da bu değişimi yapması doğaldır. Personel değişiminde bi partinin militanı olmuş veya adayın sadık personeli olan bir çalışanın görev değişimi de normaldir. Bir futbol takımının başındaki teknik direktör değişiyor. Yeni gelen hoca kendi inandığı güvendiği futbolcuları transfer ediyor ve sahaya onlarla çıkıyor. Burada temel ölçü liyakat olmalı..Yetmez adil ve vicdani olmalı. Bakın Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Özgür Özel Perşembe günü  ülke gündemine de düşen sözlerine ‘ Ufak tefek atama ataları oluyor. Tek tek geri aldırtıyorum. Bursa’da geri aldırdım, Balıkesir’de geri aldırdım. Burada çok hak ettiği halde, yıllardır hukuk mücadelesi veren, başkalarının 500 bin TL’ye yaptığı işi 3 kişi 120 bin TL’ye yapacakmış, ama eşi partide görevli diye onu da geri aldırdım’ Ve yerel yönetimler çalışanları ile başkanları ile bir sınava başladı.Bu sınavda başarılı olmak için bütçeyi akıllı ve akılcı yönetmeli, herkese eşit ve adil yaklaşmalı. Kaynakları ona buna peşkeş çekmeden halk yararına projeleri yaşama geçirmeli. Belki uzun gelebilir ama 5 yıllık süre çok kısa bir zamandır. Göz açıp kapanıncaya kadar geçer. Unutmayalım ki haklı ve halkçı yöneticiler kentin tarihine isim yazdırıyor. Mutlu aydınlık yarınlara….