“Enflasyonun gerçek düşüşü, insanların fiyatların artmayacağına ikna olduğu gün başlayacak”

 

Dün açıklanan ekim ayı enflasyon oranı yıllık bazda yüzde 32.87 olarak gerçekleşti. Bir önceki ayda da yüzde 33.29 idi. Son enflasyon verisi TCMB’nin yıl sonu enflasyon hedefinin üstünde yüksek bir oranı ifade ediyor.

 

**

Hatırlayalım; sıkı para politikalarının uygulanmaya başlandığı 2023 Haziran ayında enflasyon oranı yüzde 39.59 idi. Bu da şunu gösteriyor ki, son iki buçuk yılda enflasyon oranını sadece 7 puan civarında düşmüş. Açıkçası enflasyonla mücadele performansı son derece zayıf seyrediyor.

 

**

Türkiye’de 2023 Haziran ayında yüzde 8.50 olan politika faizi yüzde 15’e yükseltildi. Bu tarihten sonra art arda politika faizinde artışlar yapıldı. Öyle ki 2024 yılının Mart ayına gelindiğinde politika faizi yüzde 50’ye çıktı ve daha sonra bir düşüş sürecine girdi. 24 Ekim’deki en son PPK toplantısında ise politika faizi yüzde 39.50’e indirildi.

**

Son iki buçuk yılda sadece politika faizleri artırılmadı. Aynı zamanda kredi büyümelerine üst sınır koyulması gibi bazı makro ihtiyati tedbirler uygulandı. Kur geçişkenliğini azaltmak için daha kontrollü bir kur patikasına geçildi, ücret artışlarında da “beklenen enflasyona göre ayarlama” vurgusu öne çıkarıldı.

**

Bütün bunlara rağmen Ekim ayı itibariyle enflasyon oranı yüzde 32.87 gibi yüksek bir oranda. Peki enflasyonun yüksek oranlarda seyretmesinin nedeni nedir?

**

Enflasyonun hala yüksek olmasının en kısa açıklaması şu: Toplumun büyük bölümü enflasyonun kalıcı biçimde düşeceğine inanmıyor.

**

Hanehalkı fiyatların birkaç ay sonra yine artacağını varsayıyor, işletmeler girdi maliyetlerinin yeniden yükseleceğini düşünüyor, ücretli çalışanlar yıl içinde alım gücünün eriyeceğini bildiği için baştan daha yüksek zam talep ediyor. Herkes gelecekte beklediği artışı bugünkü kararına yansıttığı için, enflasyon kendi kendini yeniden üreten bir döngüye giriyor.

**

Ekonomik birimlerin enflasyonla ilgili olumsuz bekleyişleri TCMB tarafından yayınlanan Ekim ayı sektörel enflasyon beklentilerinde de görülüyor. Zira 12 ay sonrası için hanehalkının enflasyon beklentisi yüzde 54.39. Reel kesimin beklentisi yüzde 36.30 ve piyasa katılımcılarının beklentisi ise yüzde 23.36. Ayrıca hanehalkının sadece yüzde 26.50’si enflasyonun düşeceğini bekliyor.

**

Bütün bu göstergeler gelinen noktada enflasyon beklentilerinin hala yüksek seyrettiğini gösteriyor. Bu tablo Türkiye’de enflasyon ataletinin olduğunu gösteriyor. Diğer bir ifadeyle enflasyonda bir yapışkanlık durumu var.

**

Kredi koşullarındaki sıkılığa ve yüksek faizlere rağmen, toplum enflasyonun düşeceğine inanmazsa enflasyonda hedefler tutmaz.