Nöbetçi Eczaneler
Haziran 2025… Türkiye’de takvim yazı gösteriyor, ama hissedilen mevsim normallerinin çok ötesinde bir sıcaklık. Adana’da 43, Şanlıurfa’da 45, Antalya’da ise nemle birlikte hissedilen sıcaklık 50 dereceyi bulmuş durumda. Bu rakamlar, sadece bir meteorolojik veri değil; gündelik hayatın ta kendisi. İklim krizi, artık soyut bir bilimsel kavram olmaktan çıkıp sokaklarımızda, evlerimizde, hastanelerimizde ve tarla başlarında etkisini sert bir şekilde hissettiriyor.
Isınan Şehirler, Zorlaşan Yaşamlar
Özellikle büyükşehirlerde betonlaşmanın yoğunluğu, kent içi sıcaklıkları daha da artırıyor. İstanbul’da gölgelik alanların azlığı, Ankara’da gece sıcaklıklarının düşmemesi gibi etkenler, insanları klimalara bağımlı hâle getiriyor. Ancak bu da çözüm değil. Zira artan klima kullanımı elektrik tüketimini yükseltiyor; bu da hem bireysel faturalara hem de ülke genelinde enerji üretim baskısına neden oluyor. Enerji kesintileri, trafolarda patlamalar, artan karbon salınımı… Kısır döngü başlıyor.
Tarım Üretimi Tehlikede
Sıcak hava yalnızca insanları değil, tarımı da vuruyor. Erken olgunlaşan meyveler, çatlayan sebzeler, sulama kaynaklarının yetersizliği… Bu yıl Türkiye’nin birçok bölgesinde kiraz, erik ve domates rekoltelerinde ciddi düşüş bekleniyor. Güneydoğu’da buğday verimi geçen yıla göre %20 azaldı. Çiftçiler hem verim kaybı hem de artan sulama maliyetleriyle karşı karşıya.
Kuraklık tehdidi artık “gelecek” değil, “şimdi”nin sorunu. Barajlardaki doluluk oranları, bazı bölgelerde kritik seviyelerin altına indi. Uzmanlar, 2025 yazı bittiğinde Türkiye’nin su stresi yaşayan ülkeler kategorisine daha net biçimde gireceğini öngörüyor.
Toplumun Ruh Hâli: Yorgunluk ve Kaygı
Aşırı sıcaklar yalnızca fiziki değil, psikolojik etkiler de yaratıyor. Uyku düzeni bozulan bireylerde stres artıyor. Özellikle yaşlılar, çocuklar ve kronik hastalığı olanlar için sıcaklık, doğrudan bir sağlık riski oluşturuyor. Hastanelerin acil servislerinde sıcak çarpması şikâyetleri %30 oranında artmış durumda.
Öte yandan toplumsal ruh hâlinde genel bir bıkkınlık ve çaresizlik hissi gözleniyor. Vatandaş “Bu sıcaklar geçici mi yoksa yeni normallerimiz mi?” sorusuna yanıt ararken, sorumlulukların sadece bireyde değil, devlet ve yerel yönetimlerde de olduğunun altı çiziliyor.
Çözüm Nerede? Yerel Önlemler ve Kültürel Uyum
Türkiye’de iklim krizine karşı alınabilecek önlemler uzun süredir gündemde, ancak uygulama noktasında yeterince somut adım atılamıyor. Oysa çözüm, büyük oranda yerel ölçekli önlemlerden geçiyor:
- Yeşil Alanların Artırılması: Belediyelerin kent içi sıcaklık adalarını azaltmak için yeşil kuşaklar ve dikey bahçeler oluşturması gerekiyor.
- Su Yönetimi ve Tasarruf: Bireysel kullanım kadar tarımsal sulamada da modern, damlama sistemleri yaygınlaştırılmalı.
- Erken Uyarı Sistemleri: Özellikle kırsal alanlarda yangın ve sıcaklık uyarı sistemleri kurulmalı, halk bu konuda bilinçlendirilmeli.
- Kent Planlamasında İklim Duyarlılığı: Yeni konut ve işyeri projelerinde doğal havalandırma, yansıtıcı yüzeyler, su tutucu altyapılar gibi unsurlar teşvik edilmeli.
Ayrıca kültürel uyum da önemli. Geçmişte Anadolu’da sıcakla başa çıkmanın yolları mimariden beslenmeye kadar halk arasında kuşaktan kuşağa aktarılmıştı. Gölgelikler, avlular, rüzgâr koridorları, siesta benzeri öğlen molaları… Belki de geleceği planlarken geçmişin pratik bilgeliğine de yeniden kulak vermek gerekiyor.
Sonuç: Sıcaklık Değil, Farkındalık Yükselirse Gelecek Serinler
2025 yazı Türkiye’ye çok net bir mesaj veriyor: İklim krizi kapımızda değil, içeri girmiş durumda. Bu durum sadece çevre meselesi değil; sağlık, ekonomi, tarım ve sosyal yaşamı da doğrudan etkileyen bir kriz. Ancak hâlâ geç değil. Bilim, yerel yönetimler ve bireyler arasında kurulacak etkili bir iş birliği, daha serin, yaşanabilir ve dirençli şehirler inşa edebilir.
Küresel ısınmayı durdurmak belki bugün mümkün değil ama etkilerini yönetmek hâlâ bizim elimizde. Sıcakları konuşmaktan çok, önlemeyi konuştuğumuz bir Türkiye dileğiyle…
