Tayland, Güneydoğu Asya komşuları arasında yeni bir çatışma dalgasının patlak vermesinin ardından Pazartesi günü Kamboçya’ya hava saldırıları başlattı. Bu durum, ABD Başkanı Donald Trump’ın iki ay önce başkanlık ettiği barış planının çökme tehlikesiyle karşı karşıya kalmasına neden oldu.
Haftalardır süren gerginliğin ve Tayland’ın ateşkes anlaşmasına ilişkin ilerlemeyi askıya almasının ardından, her iki taraf da sabahın erken saatlerinde tartışmalı sınırlar boyunca saldırı düzenlemekle birbirlerini suçladı.
İki ülke son yıllarda defalarca kısa süreli sınır çatışmaları yaşadı; Temmuz ayında yaşanan beş günlük ölümcül çatışmada onlarca kişi öldü ve sınırın her iki tarafında yaklaşık 200 bin kişi yerinden edildi.
Tayland Başbakanı Anutin Charnvirakul, ülkenin “asla şiddet görmek istemediğini” ancak “egemenliğinin ihlal edilmesine de izin vermeyeceğini” söyledi.
Kamboçya’dan gelebilecek saldırılara atıfta bulunarak, ek askeri harekatın “durumun koşullarına göre” kararlaştırılacağını söyledi.
Kamboçya Savunma Bakanlığı, Tayland’ın saldırılarını kınayarak , daha önceki ateşkesin uygulanmasına bağlı kaldıklarını belirtti.
Hava saldırıları bir ‘misilleme’ydi
Tayland ordusu, pazartesi günü düzenlenen hava saldırılarının Kamboçya askeri altyapısını hedef aldığını ve pazartesi günü daha önce bir Tayland askerinin ölümü ve yedi kişinin yaralanmasıyla sonuçlanan saldırıya misilleme olduğunu söyledi.
Ordu sözcüsü Tümgeneral Winthai Suvaree, Kamboçya’yı “Anupong Üssü’nde Tayland tarafına saldırmak için top ve havan topu kullandığı” gerekçesiyle suçlayarak, “Hedef, Chong An Ma Geçidi bölgesindeki Kamboçya’nın silah destek mevzileriydi” dedi.
Taylandlı askeri yetkililer, Kamboçya’nın yerel saatle sabah 3 civarında Tayland sınırını hedef almaya başladığını, ağır silahları harekete geçirdiğini ve muharebe birliklerini yeniden konumlandırdığını iddia etti. Tayland Kraliyet Hava Kuvvetleri (RTAF), bunları “askeri operasyonları tırmandırabilecek ve Tayland sınır bölgesi için tehdit oluşturabilecek faaliyetler” olarak nitelendirdi.
Ancak Kamboçya Milli Savunma Bakanlığı yaptığı açıklamada Tayland’ın iddialarını yalanlayarak, bunun “yanlış bilgi” olduğunu söyledi .
Kamboçya ordusu, Tayland’ı yerel saatle sabah 5.04 civarında kuvvetlerine “saldırı” düzenlemekle suçladı . Açıklamada, “Bu saldırının, Tayland güçlerinin günlerce süren çok sayıda kışkırtıcı eylemde bulunmasının ardından gerçekleştiği unutulmamalıdır” denildi.
Savunma Bakanlığı ise “hiçbir şekilde misillemede bulunulmadığını” söyledi.
Sözcü Maly Socheata daha sonra Tayland güçlerini kuzeydeki Oddar Meanchey ve Preah Vihear illerindeki sınır köylerinde evleri yakmak, yaralanmalara sebep olmak ve “insanları kaçmaya teşvik etmekle” suçladı.
Kamboçya Enformasyon Bakanı Neth Pheaktra Pazartesi günü Facebook’ta yaptığı paylaşımda, iki eyalette en az dört Kamboçyalı sivilin öldürüldüğünü ve çok sayıda kişinin de yaralandığını söyledi.
Tayland ordusuna göre, Pazar günü etkilenen sınır kasabalarındaki sivillerin tahliyesine başlandı ve sivillerin yaklaşık %70’i tahliye edildi.

Trump’ın ateşkes anlaşması
Bu yılın başlarında yaşanan ve son yılların en ciddi çatışması olarak nitelenen gerginliğin ardından, Trump’ın iki taraf liderleriyle yaptığı görüşmelerin ardından 28 Temmuz’da iki taraf arasında ilk ateşkes kararı alındı.
Tayland ve Kamboçya daha sonra ekim ayı sonlarında Kuala Lumpur’da Trump ve Malezya Başbakanı Enver İbrahim’in de katıldığı bir törenle genişletilmiş bir ateşkes bildirgesi imzaladılar.
İbrahim Pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Kamboçya ve Tayland güçleri arasında silahlı çatışmalar yaşandığına dair haberlerden derin endişe duyduğunu” söylerken, her iki tarafın da itidal içinde olması gerektiğini söyledi.
“Yeniden başlayan çatışmalar, iki komşu arasındaki ilişkileri istikrara kavuşturmak için yapılan titiz çalışmaların bozulmasına yol açma riski taşıyor” ifadelerini kullandı.
Malezya, Tayland ve Kamboçya, Güneydoğu Asya’da ekonomik, siyasi ve güvenlik iş birliğine odaklanan bölgesel bir grup olan Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) bloğunun üyeleridir.
Ekim ayındaki ateşkes ilanı Trump tarafından büyük bir diplomatik zafer ve çok övülen -ve sıklıkla tartışılan- birçok savaşı sona erdirme kampanyasına bir yenisi olarak görüldü .
Ancak imzalanmasından iki haftadan kısa bir süre sonra Tayland ile Kamboçya arasındaki anlaşmanın yıpranması başladı.
Tayland, sınırda meydana gelen kara mayını patlaması sonucu birkaç Tayland askerinin yaralanmasının ardından anlaşmaya ilişkin ilerlemeyi durdurduğunu açıkladı.
İki ülke arasında 800 kilometrelik bir kara sınırı bulunuyor ve bu sınırın belirli kısımları üzerindeki toprak anlaşmazlığı büyük ölçüde Fransa’nın Kamboçya’yı sömürge olarak kontrol ettiği dönemde çizdiği ve Tayland’ın kabul etmediği bir haritadan kaynaklanıyor.
