Nöbetçi Eczaneler
Koronavirüs pandemisi, yeni varyantlarla yeniden gündemde. Bir süredir azalan vakalar, sonbahar mevsimiyle birlikte artış gösteriyor. Özellikle Nimbus, Stratus ve Frankenstein olarak bilinen varyantlar, bulaşıcılıklarıyla dikkat çekerken, uzmanlar zayıf bireylerdeki yüksek riski vurguluyor.
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nün Solunum Yolu Virüsleri Sürveyans Raporu’na göre, Türkiye’de Ağustos ortalarından itibaren Kovid-19 enfeksiyonları yükselişe geçti. 15-21 Eylül verilerinde, influenza benzeri semptomlarla aile hekimlerine başvuran 34 numunenin yüzde 53’ünde Kovid tespit edildi. Hastaneye yatanlarda ise influenza daha yaygın olsa da, üst solunum yolu enfeksiyonları genel olarak arttı. Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Aziz A. Hamidi, sağlıklı bireylerde semptomların hafif (burun akıntısı, hafif ateş, halsizlik) olduğunu, ancak ileri yaştakiler ve bağışıklığı zayıf kişilerde nefes darlığı, yüksek ateş ve balgamlı öksürük gibi ağır belirtilerin görülebildiğini belirtiyor.
Nimbus Varyantı: Hızlı Bulaş ve Boğaz Ağrısı
2025 başında Çin’de tespit edilen Nimbus (NB.1.8.1), Omicron kökenli bir alt varyant. DSÖ ve CDC tarafından “izlem altındaki varyant” (VUM) olarak sınıflandırılan Nimbus, ABD ve Asya’da vakaların yüzde 11-43’ünü oluşturuyor. Bulaşıcılığı yüksek; ACE2 reseptörüne güçlü bağlanıyor ve enfeksiyonu 2.5 kat artırabiliyor. Semptomlar: Şiddetli boğaz ağrısı (“jilet gibi” tarif ediliyor), halsizlik, öksürük, burun tıkanıklığı, ateş ve sindirim sorunları. Genel seyir hafif, mevcut aşılar etkili.
Stratus ve Frankenstein: Rekombinant Tehdit
Stratus (XFG), Ocak 2025’te tanımlanan ve “Frankenstein” lakaplı bir varyant. İki Omicron alt varyantının (LF.7 ve LP.8.1.2) rekombinasyonu; DSÖ Haziran 2025’te VUM listesine aldı. 38 ülkede yayıldı, küresel vakaların yüzde 22.7’sini oluşturuyor. Bulaşıcılık yüksek, bağışıklık kaçışı Nimbus’tan fazla. Semptomlar: Ses kısıklığı, kuru boğaz, ishal (özellikle çocuklarda), bulantı, ateş. Ağır hastalık riski düşük, aşılar semptom ve şiddeti önlemede koruma sağlıyor. Frankenstein lakabı, hibrit yapısından geliyor; Avrupa’da vakaların yüzde 80’ini oluşturuyor.
Japonya Araştırması: Zayıflarda Ölüm Riski 5,75 Kat
Japonya Sağlık Güvenliği Enstitüsü Klinik Bilimler Merkezi’nin 46 bin hasta üstüne yaptığı çalışma, vücut kitle indeksi (VKİ) ile Kovid-19 şiddeti arasındaki ilişkiyi inceledi. VKİ<18.5 (zayıf) bireylerde, 20-64 yaş grubunda ağır semptom riski normal kilolulara göre 2,37 kat, ölüm riski ise 5,75 kat fazla. Obezlerde de benzer riskler var; sağlıklı kilo, bağışıklık için kritik. Araştırma, zayıfların ventilatör veya ECMO ihtiyacı riskinin 1,74 kat arttığını gösteriyor. Uzmanlar, beslenme ve bağışıklık güçlendirmeyi öneriyor.
Uzmanlar, maske, hijyen ve aşıyı vurguluyor. 2025-2026 aşıları LP.8.1’e karşı etkili; yüksek risk grupları (yaşlılar, zayıflar) acilen aşılanmalı. Türkiye’de acil servis başvuruları arttı; grip sanılan vakalar Kovid çıkıyor. Doç. Dr. Hamidi, test ve izolasyonu tavsiye ediyor. Pandemi evrildi, ama tedbir şart.
