Nöbetçi Eczaneler
Uzmanlar, bazı masum görünen bitkilerin sinir sistemini etkileyen toksinler içerdiğini ve kısa sürede görme kaybı, bilinç bulanıklığı veya solunum yetmezliğine yol açabileceğini vurguluyor. Etiketsiz, menşei belirsiz ve kayıt dışı ürünlerin tüketilmesi ciddi sağlık riskleri doğuruyor. İnternet ve sosyal medya üzerinden satılan ev yapımı veya organik ürünler de denetim dışı kalabiliyor.
Toplu Yemeklerde Riskler
Düğün, mevlit, taziye yemekleri ve yurtlardaki toplu yemek organizasyonlarında gıda zehirlenmesi vakaları artış gösteriyor. Uzmanlar, tek tencerede pişen yemeklerin uzun süre bekletilmesi, uygunsuz taşıma koşulları, çapraz bulaşma ve yetersiz hijyenin en önemli nedenler olduğunu ifade ediyor.
Denetimler ve Yaptırımlar
Tarım ve Orman Bakanlığı, 81 ilde toplu tüketim yerlerinin kayıt, hijyen ve muhafaza koşullarını denetliyor. 2025 yılında yapılan 1 milyon 103 bin denetimde, uygunsuzluk tespit edilen 25 bin 749 işletmeye idari para cezası uygulandı ve 495 işletme hakkında suç duyurusunda bulunuldu. İstanbul’da 135 bin işletmede yapılan kontrollerde 8.026 işletmeye ceza kesildi, 79 dosya savcılığa iletildi.
Eğitim ve Bilinçlendirme
Bakanlık, sosyal medya kampanyaları, okul eğitimleri ve işletmelerde bilgilendirme çalışmalarıyla tüketicilerin gıda okuryazarlığını artırmayı hedefliyor. Türkiye, Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi’nin kampanyasına da katıldı.
Erken Bildirim Programı
Sağlık Bakanlığı ve il sağlık müdürlükleri, gıda kaynaklı zehirlenmelerde erken bildirim programı ile olası salgınları yakından takip ediyor. Şikâyet üzerine ürünlerden numune alınıp laboratuvarlarda inceleniyor, uygunsuzluk tespit edilirse hem savcılığa hem ilgili kurumlara iletiliyor.
Vatandaşlara Öneriler
Yemekler pişirildikten sonra en kısa sürede tüketilmeli, oda sıcaklığında uzun süre bırakılmamalı. Sıcak gıdalar 65°C’nin altına düşmemeli ve 3 saatten fazla bekletilmemeli. Catering firmalarının bakanlık kayıt belgesi kontrol edilmeli. Çiğ ve pişmiş ürünler aynı ekipmanla temas etmemeli. Artan yemekler ertesi gün yeniden ısıtılarak servis edilmemeli. Belirti gösteren kişiler hemen 112’ye yönlendirilmeli. Toplu yemek sağlayan işletmeler her öğünden en az 72 saat numune saklamak zorunda.
Gıda Güvenliği İçin Temel Kurallar
Açıkta satılan gıdalar mümkün olduğunca tercih edilmemeli. Doğadan toplanan mantar, meyve ve otlar uzman onayı olmadan tüketilmemeli. Bozulmuş, şişmiş veya rengi değişmiş konserveler kesinlikle yenmemeli. Şüpheli ürünler ALO 174 Gıda Hattı veya WhatsApp İhbar Hattı üzerinden bildirilmeli. Vakayla ilişkili ürün ve ambalajlar saklanmalı.
