Nöbetçi Eczaneler
İGM’nin 19. Oturumu’nda sunum yapan Demirkol, köyleri susuzluk tehlikesiyle karşı karşıya bırakan yanlış su yönetimi uygulamalarına dikkat çekerek, çözümün su sistemlerinin devlet eliyle tek elden işletilmesinde olduğunu vurguladı.
420 KÖYÜN SU KAYNAĞI TEHDİT ALTINDA
Afyonkarahisar İl Özel İdaresi’nin (İGM) 19. Oturumu’nda çarpıcı değerlendirmelerde bulunan Yüksek Çevre Mühendisi Denizer Demirkol, İl Özel İdaresi’ne bağlı 420 köyde sağlıklı içme suyu temini ve mevcut kaynakların yönetimi konusunda yaşanan sorunların, köyleri susuzluk tehlikesiyle karşı karşıya bıraktığına dikkat çekti. Demirkol, küresel ısınma ve kuraklığın yanı sıra yanlış su yönetimi uygulamalarının mevcut durumu daha da kötüleştirdiğini belirtti ve su sistemlerinin devlet eliyle tek elden işletilmesi çözümünü önerdi. İl Özel İdaresi olarak sorumlu oldukları 420 köye su sağlamak için yatırım programları dahilinde çalıştıklarını söyleyen Demirkol, altyapı yatırımlarının idarece yapıldığını ancak sistemlerin işletilmesinin köy muhtarlıkları ya da mahalli idare birlikleri tarafından yürütüldüğünü aktardı. Köylere içme suyunun doğal kaynaklardan ve sondaj kuyularından sağlandığını belirten Demirkol, köylerin büyük çoğunluğunun, yani yüzde 62,6’sının (263 köyün) yalnızca sondaj kuyularından beslendiğini, sadece membadan beslenen köy sayısının ise 50’de (%11,9) kaldığını ifade etti.
KURAKLIK VE BİLİNÇSİZ TÜKETİM KAYNAKLARI KURUTUYOR
Demirkol’un açıklamalarına göre, Afyonkarahisar’da da tüm dünyada olduğu gibi küresel ısınma ve kuraklığın etkileri her geçen yıl daha belirgin hissediliyor. Küresel ısınma, kuraklık ve bilinçsiz tüketimin bir araya gelmesinin, sağlıklı ve düzenli içme suyu temini ile mevcut sulardaki azalma konusunda ciddi sıkıntılar yaşattığını dile getirdi. “Geçtiğimiz yaz pek çok köyde sondajdan su temin etme zorluğu yaşandığına dikkat çeken Demirkol, bu durum karşısında uygun olan sondajlara ilave boru eklenerek daha derinden su çekilme yoluna gidildiğini ifade etti. Ancak bu çözümün sonsuz olmadığını ve bir noktadan sonra sondaj kuyularının kullanılamaz hale geldiğini vurguladı.” Nitekim, sadece 2025 yılında 30 yeni sondaj kuyusu açılmak zorunda kalındı ve 2026 yılı için de 26 sondaj kuyusu açılması planlanıyor. Demirkol, ayrıca bazı köylere ilk kez taşıma su ile su temin edilirken, mevcut memba kaynaklarında da gözle görülür azalmalar yaşandığını belirtti. Derin sondajların su kalitesini olumsuz etkileyebildiğini ve kimi zaman temin edilen suyun yönetmeliklere uymayan analiz değerleri nedeniyle kullanıma sunulamadığını da sözlerine ekledi.
SAYAÇSIZLIK VE TEKNİK BİLGİ EKSİKLİĞİ SORUN YARATIYOR
Demirkol, sağlıklı su teminindeki zorluklar nedeniyle mevcut su kaynaklarının verimli işletilmesinin hayati önem taşıdığını belirtirken, içme suyu sistemlerini işleten muhtarlıklar ve mahalli idare birliklerinde yaşanan yönetimsel sorunların su krizini derinleştirdiğini kaydetti.
Köylere ihtiyacın çok üzerinde su temin edilmesine rağmen, yönetim sıkıntıları sebebiyle su yetmeme, yukarı kotlara su çıkmama ve kesintili su verme gibi sorunlarla karşılaşıldığını söyleyen Demirkol, bu sorunların temelinde sayaç kullanmama ve su bedeli toplamama yanlışlarının yattığını aktardı. Sayaç kullanılmaması ve su parası toplanmamasının hem suyun dağıtımında adaletsizlik yarattığını hem de “köye yeterli su temin edilemiyor” algısını oluşturduğunu dile getirdi. Ayrıca, bir bütçe oluşmadığı için sondaj elektrik bedellerinin ödenemediğini, bu durumun borç birikimine ve borcun ödenememesi durumunda köyün günlerce susuz kalmasına yol açabildiğini ifade etti. Teknik Bilgi Eksikliği ve Keyfi Uygulamalar gibi diğer önemli sorun başlıklarına değinen Demirkol, içme suyu sistemlerinin teknik bilgisi olmayan kişilere emanet edilmesi nedeniyle sondaj, güneş enerjisi ve klor dozaj pompalarının sağlıklı çalıştırılamadığını, bunun da ekonomik kayıplara ve dezenfeksiyon sistemlerinin çalıştırılmaması sebebiyle köy genelinde ciddi sağlık sorunlarına neden olabildiğini söyledi. Muhtarların uygun olmayan kaynakları izinsiz olarak şebekeye bağlaması, şebeke suyunun işletmelere satılması, klor dozaj pompasını keyfi olarak kapatması gibi uygulamaların da su kalitesinde bozulmalara, adaletsiz su dağıtımına ve sağlık risklerine yol açtığını kaydetti.
SU YÖNETİMİ DEVLET ELİYLE TEK ELDEN YAPILMALI
Denizer Demirkol, su yönetiminde yaşanan bu sorunların önüne geçilmesi ve daha sağlıklı bir işleyişin sağlanması adına radikal bir çözüm önerisinde bulundu: “Köy yerleşim yerlerinde içme suyu sistemlerinin işletilmesi görevinin muhtarlıklardan alınarak, devlet eliyle tek elden yapılmasının daha sağlıklı olacağı düşünülmektedir. Bu sistemin İlçelerde Köylere Hizmet Götürme Birliklerince işletilmesi uygun olacaktır.” Demirkol, sistemin muhtarlıklardan alınsa bile, düzenli işleyişin denetimi açısından Köy Muhtarlarının her zaman sistemin içinde yer almasının uygun olacağını belirtti. Ayrıca, içme suyu sistemlerinin sağlıklı işlediği, kayıp kaçak oranının düşük olduğu köylerde, içme suyu gelirlerinden belli oranlarda köy bütçesine destek verilmesinin teşvik edici olacağını ve düzenli işleyişe katkı sağlayacağını sözlerine ekledi. Bu çözüm önerisinin uygulanması sırasında sistemi devretmek istemeyen muhtarlıklar, su parası toplamaya geçişteki zorluklar ve asgari düzeyde personel/altyapı hazırlıklarında güçlükler gibi muhtemel engellerin olabileceğini öngördüğünü söyleyen Demirkol, belirlenen net kurallar altında, özellikle kaymakamların kararlılığı ve muhtarların desteği ile daha kolay sonuca ulaşılabileceğini dile getirerek sözlerini noktaladı.
