Hamsi, Türkiye’de en çok avlanan balık türlerinden biri olmasına rağmen, Karadeniz’deki av miktarında son yıllarda ciddi bir düşüş yaşanıyor. 2023-2024 sezonunda 270 bin ton olan hamsi avı, 2024-2025 sezonunda yaklaşık 150 bin ton seviyelerine geriledi. Bu düşüş, hem ekosistem hem de balıkçılık ekonomisi açısından tehlike sinyali veriyor.
Kıyı ekosistemleri ve plankton yoğunluğu etkiliyor
Uzmanlara göre, hamsinin yaşam döngüsünü bozan en önemli faktörlerden biri kıyı ekosistemlerindeki değişim. Plankton miktarındaki azalma ve denizlerdeki çevresel baskılar, hamsinin göç ve üreme süreçlerini olumsuz etkiliyor.
Uzman uyardı: Süreç böyle devam ederse daha da kötü olacak
KTÜ Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Şahin, hamsi stoklarının her geçen yıl azaldığını ve mevcut kota uygulamalarının yetersiz kaldığını belirtti. Şahin, küçük balıkların avlanmasının sürdüğünü ve bu durumun stokların yenilenmesine engel olduğunu söyledi.
Fabrikalara küçük hamsiler gönderiliyor
TÜİK verilerine göre, 2024-2025 sezonunda avlanan 150 bin ton hamsinin 90 bin tonu halk tüketimi için, 65 bin tonu ise balık unu ve yağı fabrikalarına gönderildi. Uzmanlara göre bu rakamlar, henüz üreyememiş küçük balıkların yoğun şekilde avlandığını gösteriyor.
Aşırı av baskısı ve kıyı kirliliği etkili
Şahin, Karadeniz’de hamsiye zarar verecek bir istilacı tür bulunmadığını, ancak asıl tehdidin yanlış avlanma yöntemleri ve kıyısal kirlilikten kaynaklandığını ifade etti. Bu durumun hem hamsi boyutlarında küçülmeye hem de stoklarda hızlı tüketime neden olduğu belirtildi.
Radikal önlemler gündeme gelebilir
Uzmanlar, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın daha sert önlemler alması gerektiğini vurguluyor. Hamsi av sezonunun tamamen kapatılması veya av kotasının daha sınırlı tutulması gibi uygulamaların değerlendirilmesi gerektiği ifade ediliyor.