“Dünya daha kuralsız bir döneme girecek”

Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası tarafından Ege İhracatçılar Birliği iş birliğinde gerçekleştirilen Afyonkarahisar İhracat Buluşmaları etkinliği için Afyon’a gelen Ekonomi Gazetesi Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Güldağ, ekonomik açıdan dünyada ve Türkiye’deki gelişmeleri değerlendirdi. Güldağ, dünyanın sürekli bir değişim içinde olduğunu belirterek, “1989 yılında Çin 350 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahip ülkeydi. Amerika 5.7 trilyon dolarla tek hakimiydi dünyanın. Türkiye’de 180 milyar dolarlık bir ekonomik büyüklüğe sahipti. Aradan geçen zaman içinde satın almak için paritesi açısından Çin herkesi geçti. Yine gayri safi yurt içi hasıla bakımından da Çin neredeyse Amerika’yı yakaladı. Türkiye bu süreçte istenilen gelişmeyi gösteremedi ama yine de belirli bir seviye atladı” dedi.

ABD seçimlerinin dünya için önemli gelişmeleri de beraberinde getirdiğine değinen Güldağ, Başkan Trump’un yeniden başkanlık koltuğuna oturmasıyla dünyayı yeni bir dönemin beklediğine işaret etti.

Güldağ, şunları kaydetti:

“Tarihçilerin ilerde bir dönüm noktası olarak yazabileceği bir döneme geldik. Trump’ın gelir gelmez attığı adımlardan da belli ki dünya bundan sonra biraz daha kuralsız, yeni kurallar arayan, yeni yaşama ve gelişme biçimleri de aramaya çalışan bir sürece girecek. Özellikle bu yeşil dönüşüm meselesi hepimizi çok bilgilendiren bir konu. Trump, attığı imzalardan bir tanesi ile Alaska’yı resmen petrol şirketlerinin sondaj alanı haline getirmeyi anında resmileştirdi. Bunlar şimdi çok Biden döneminin kabul ettiği işler değildi. Avrupa Birliği kadar belki Amerika’da bu yeşil dönüşüm meselesi çok ön plana çıkmıyordu. Yeşil dönüşüm meselesine sadece bir iklim kriziyle mücadele meselesi olarak da bakılmadığını artık herkes söylüyor. Avrupa Birliği’nin kendisi de söylüyor. Acaba bu yeni sanayi politikası, bir yeni sanayi geliştirme üretimi geliştirme politikası mı diye konuşuluyor. Bu konuda zikzaklar var. Bunun etkileri olacak tam da yani Türkiye’nin bu çevresel ürünler dediğimiz noktada bir hayli gelişme sağlamaya zamanda geldi bu adım.”

Vergiler konusunda atılacak adımların dünya ekonomisini, Amerika’daki enflasyon hareketliliğini de etkileyeceğini dile getiren Güldağ, “Meksika ile Kanada tarafında gümrük vergisini yüzde 25’lik oranları uygulayacağı, bunu da Şubat başında devreye sokacağı noktasında bir açıklama yapıldı. Bu noktada Çin’le ilgili ilişkilerini nasıl ayarlayacak henüz onu tam bilemiyoruz. Trump, içerde bütçe açığını daraltacağım diyor. Öbür taraftan vergileri de düşüreceğim diyor. Diğer taraftan gümrük vergilerini attıracağım diyor. Özellikle gümrük vergileri kademeli yapıldığında, bir kerelik olmadığı zaman Amerika’nın enflasyonunda çok ciddi bir etki etmesi bekleniyor. Bu da tabi Amerika Merkez Bankası’nın (FED) faiz konusunda biraz elini kolunu bağlıyor gibi görünüyor. O bir frene basabilir bu da bizi ve bütün dünyanın geri kalanını çok ciddi şekilde etkileyecek.” diye tahminlerde bulundu.

 

Dünya ithalat dengelerine bakıldığında Amerika’nın elinin çok da güçlü olmadığını ileri süren Hakan Güldağ, şunları söyledi:

 

“Dünya ithalatı içerisinde Amerika’nın payı yüzde 13 ama Avrupa’nın dünya ithalatı içerisindeki payı yüzde 29-30’a geliyor yaklaşık olarak. İşte Çin yüzde 9 Hindistan 3,5 Türkiye 1,2 civarında mesela bu konuda biz de küçük sayılmayız. Birleşik Arap Emirlikleri de yüzde 1,3 civarında. Şimdi bu ithalat dengelerine bakınca dünyada öyle Amerika’nın eli çok güçlü görünmüyor. Amerika’nın elinin güçlü olduğu yer dış ticaret değil. Dış ticaret açıklarını da çok kolaylıkla finanse etmesine yardımcı olan destek veren doların kendisi. Yani Amerika’nın gücü finansal güçte, mali güçte. Şimdi buralarda yapacakları çok önemli. İkincisi de teknolojiyle ilgili yapacakları. Son derece önemli görünüyor. Teknolojide ciddi yaptırımlar gelecek. Yani dünya yeni bir yaptırımlar dönemi yaşayacak mı gerçekten Trump’la beraber kesinlikle ayırt edici konulardan bir tanesi bu olacak.”

Dünya genelinde teknolojik yaptırımların gelme ihtimaline karşı, Türkiye’nin de adımlarını iyi seçmesi gerektiğini belirten Güldağ, “Yani mesela bizim ihracatımızı özellikle teknoloji ihracatımızı etkileyebilecek bir konu çünkü biz ilan ettikleri yapay zeka çipleri için ilan ettikleri ortak ve müttefik ülkeler arasında değiliz. Bu 18 ülke arasında maalesef yer almıyoruz. İhracat konusunda teknolojiyle ilgili alanlarda tam da ihtiyacımız olan alanlarda zorlanırken, geleneksel sektörlerimizde önümüzün açık olduğunu söylemek mümkün. Çok daha güçlü biçimde ihracatı oralarda devam edebiliriz. Tabii ki her işin içine teknolojiyi daha fazla atmak gerekir” ifadelerinin kullandı.