“Maziden Atiye Cumhuriyetin Hikayesi” anlatıldı

Erdal Akar Konferans Salonunda düzenlenen moderatörlüğünü AKÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gürsoy Şahin’in yaptığı, konuşmacı olarak Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ahmet Altıntaş ve Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Feyza Kurnaz Şahin’in yer aldığı panele; Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hüseyin Koçak, Afyonkarahisar İl Emniyet Müdür Yardımcısı Halil İbrahim Küpeli ile birlikte öğretim elemanları ve öğrenciler katıldı. Panelde açış konuşmasını yapan moderatör Prof. Dr. Gürsoy Şahin, Türk tarihinin birçok dönüm noktasının bulunduğunu ama yakın tarihte en önemli kırılma noktalarından bir tanesinin Cumhuriyetin ilanı olduğunu ifade etti. Şahin, “Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminden itibaren bir dizi gelişme ve tartışmanın sonucunda bir rejim tercihinde bulunuldu. I. Dünya Savaşı sonrasında yıkılan bir imparatorluk ve ardından kurulan bir Türkiye Cumhuriyeti Devleti var” dedi.

TÜRK MODERNLEŞMESİNİN ÜÇ ANA UNSURU

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ahmet Altıntaş ise “Cumhuriyete Giden Süreçte Milli Egemenlik” başlıklı konuşmasını gerçekleştirdi. Konuşmasında; Fransız İhtilali, Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı, Meşrutiyet Dönemleri ile Osmanlı Devleti’nin politikalarını anlatan Altıntaş, “Mustafa Kemal, Harp Okulu öğrenciliği esnasında arkadaşları ile sohbet ederken bir gün konuşma esnasında arkadaşlarına diyor ki ‘seni Milli Eğitim Bakanı yapacağım, seni Milli Savunma Bakanı yapacağım. Arkadaşlarından biri Mustafa Kemal’e soruyor tamam bizi bakan yapacaksın da sen ne olacaksın? Mustafa Kemal de diyor ki sizi bu makamlara atayabilecek bir makamda olacağım’ şeklinde bir görüşü vardır” diye konuştu. Türk milletinin modernleşmesinde üç ana unsurun bulunduğunu belirten Altıntaş, “Bunlardan bir tanesi ordudur. Ordu vasıtasıyla bize modernleşme gelmiştir. Bir sonrası tıp fakültesidir. Tıbbiye sonrasında gelişmeler ortaya çıkmıştır. Bir diğeri de bizim mülkiye olarak ifade ettiğimiz yöneticileri yetiştiren kurumlardır. Bu şekilde modernleşmeye çalışılmıştır ve Fransız usulü bizde esastır. II. Dünya Savaşına kadar da önemli ölçüde bu gelenek bozulmayacaktır” ifadelerini kullandı.

“HAKİMİYET KAYITSIZ ŞARTSIZ MİLLETİNDİR”

Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışını değerlendiren Altıntaş, kongreler ve Cumhuriyet’in ilanına giden süreci şu ifadelerle anlattı: “Mustafa Kemal, Samsun’a çıkıyor. Samsun’a çıktıktan sonra Samsunluların İzmir’in işgalinden haberi olmadığını fark edecektir. Mustafa Kemal verdiği emirle Türk İzmir’in Yunanlılar tarafından işgalini kabul etmeyerek protesto ve mitinglerin başlamasını emretmiştir. Milletin farkında olması gerektiğini söylemiştir. Şuhut’ta, Afyonkarahisar’da, Sandıklı ve Bolvadin’de mitingler yapılmıştır. Samsun’dan sonra Mustafa Kemal, Amasya’da ilk siyasi çıkışını da yapacaktır. Amasya’da Mustafa Kemal; İstanbul Hükümetinin görevini yerine getiremediğini ifade ediyor. İstanbul Hükümeti görevini yerine getiremiyorsa halk kendi kaderine el koyacaktır. Mustafa Kemal’in milli irade kavramını ilk dillendirdiği yer Amasya Genelgesi’dir. Arkasından Erzurum Kongresinde halkın kendi iradesine el koyması; vatan bir bütündür parçalanamaz fikri, adeta Doğu’da bağımsızlık manifestosudur. Sivas Kongresi de bunun tüm ülkeye yayılmış halidir. Milli irade kavramının ve egemenliğin halk tarafından ortaya konulması gerektiğini haykıran bir kongredir. Arkasından Büyük Millet Meclisi açılacaktır. Meclis açıldığında arkada yazan bir yazı vardır; ‘hakimiyet kayıtsız şartsız milletindir’ ifadesi kullanılıyor.”

“CUMHURİYETİ İLAN EDEN KADRONUN VE ENTELEKTÜELLERİN PSİKO-POLİTİĞİNİ DİKKATE ALMAK LAZIM”

Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Feyza Kurnaz Şahin ise “Bir İdealin İzinde: Cumhuriyet ve Kazanımları” başlıklı sunumunda Cumhuriyeti ilan eden kadronun ve entelektüellerin psiko-politik yönelimlerine değindi. Şahin, “Onların da kendi geçmişinden ya da kendi dönemlerinden getirdikleri birtakım psiko-politik düşünceler var. O dönemin aydınının psiko-politik yönlerine bakarak Cumhuriyeti kurarken ya da kurduktan sonra yeni Cumhuriyetin devamını sağlamaya yönelik çabaların başarı ve hatalarını konuşmamız gerekli. Cumhuriyeti kuran entelektüellerin ya da devlet adamlarının içindeki o psiko-politik yapı neydi? Ya da yönelimler neydi? Bunları idrak edersek Cumhuriyetin kurulması, kurulurken nasıl bir tabana oturduğunu çok daha iyi algılayabiliriz” dedi. Panel, soru cevap bölümün ardından teşekkür belgesi takdimi ile sona erdi.